“YEPRAT’IN KIYISINDA YORGUN VE BITKIN, ÜZERLERINDE YIRTIK GIYSILERI OLAN, YARI ÇIPLAK INSAN KAFILELERININ BIZIM TARAFLARA GELDIĞINI GÖRÜYORDUM”
BAŞİR EL SAADİ’NİN TANIKLIĞI
(D. 1901, RAKKA)
Bedevi Arap olan Başir El Saadi’nin anlattıklarına gȍre 1915’te o 14 yaşındaydı ve Rakka’da çobanlık yapıyor. O yorgun ve bitkin, üzerlerinde yırtık giysileri olan, yarı çıplak insan kafilelerinin onların taraflara geldiğini görüyordu. Sonra, Türk Hükümeti’nin onları kendi memleketlerinden tehcir ettiğini ve onların Suriye çöllerine sürdüğünü duydu.
1915’te ben 14 yaşındaydım ve Yeprat’ın kıyısında, Rakka’da çobanlık yapıyor, bizimkilerin hayvanlarını otlatıyordum. Bu sırada, yorgun ve bitkin, üzerlerinde yırtık giysileri olan, yarı çıplak insan kafilelerinin bizim taraflara geldiğini görüyordum. Sonra, Türk Hükümeti’nin onları kendi memleketlerinden tehcir ettiğini ve bizim Suriye çöllerine sürdüğünü duydum.
O Ermeni muhacirler Türk jandarmaların gözetimi altında uzun zaman nereye gittiklerini bilmeden yürümüşlerdi.
O Ermeniler yürüyemeyen yakınlarını yolda bırakmışlardı; pek çoğunu ise Türkler öldürmüşlerdi. Ben amcamın çocuklarıyla birlikte deve sırtında çöle gidiyor ve Ermenilerin içler acısı halini görünce onlara yardım ediyordum. Develerimizi sağarak o aç ve susuz Ermenilere su yerine süt içiriyorduk. Onlar o kadar erimiş ve bitkindiler ki, ayakta dururken yere yığılıyor ve koyun gibi ölüyorlardı.
Verjine Svazlian, Ermeni Soykırımı:Hayatta kalan görgü tanıklarının anlattıkları, 303, İstanbul, 2013, s. 790-791.
|