Osmanlı İmparatorluğunun Ermenilere uyguladığı soykırım politikası erkeklerin yok edilmesinden başlamış ve halkın kalan kısmının Suriye çöllerine sürülmesiyle devam etmiştir. Tehcir adı verilen bu hareket belirli bir süre sonra “ölüm yolculuklarına” dönüştü. Kervanlarda yaşlılar, kadınlar ve çocuklar vardı. Yollarda sayısız Ermeni kadın Türk askerleri ve Kürt çetecileri tarafından kaçırılıp alıkonuluyor, direnenler ise öldürülüyordu. Bu yollarda binlerce kadın öldürüldü, bazıları ise kaçırılmaya ve işkencelere dayanamayacaklarını düşünerek intihar ettiler.
Ermeni Soykırımı sürecinde tehcirler neticesinde, binlerce kadın ailelerinden uzak bırakıldılar. İmha etme politikasının ilk etabı olan erkeklerin yok edilmesinden sonra, şimdi sıra kadınlara gelmişti. Bundan sonra ise kalan yaşlılar, kadınlar ve çocukların tehcirine başlandı.
Kaçırılan ve Müslümanlaştırılan kadınlar zaman içerisinde kendi kimliklerini unutarak ana dillerini konuşamaz hala geldiler. Yakınlarının ve kendi hayatlarını kurtarabilmek için İslam’ı kabul etmekten başka şansları yoktu. Müslümanlaşan kadınlar daha sonra resmi olarak Müslüman erkekler ile evlenip, yöresel adetlere uygun olarak kınalar sürüyorlardı.
Orta Asya’da ve İslam ülkelerinde kınalar şans ve kısmet olarak kabul ediliyorlardı. Bu kınalar çoğu zaman nokta şeklinde veya “x” şeklinde yapılıyorlardı. Bu işaretler bereketi ve sahiplendiklerini anlatıyordu. Bu işaretler Ermeni kadınlarının yeni kimliklerini ve hayatlarındaki değişikliği hem kendi hem de başkalarının gözleri önüne sunuyorlardı.
Birinci Dünya Savaşı sonrasında birçok Ermeni kurumları ve yabancı misyonerler kadınları kaçırıldıkları ailelerden kurtarmaya çalıştılar. Bu kurtarama çalışmaları çok tehlikeli ve kapsamlıydı. Özellikle Danimarkalı misyoner K. Eppe Arap aşiretinin başlarıyla anlaşıp 1928 yılına kadar 2000 Ermeni kadın ve çocuk kurtarabildi. Onun sayesinde birçok yerde kadın yurtları kuruldu. Bu yurtlar sayesinde birçok tarifsiz işkence çeken kadın koruma altına alınmış oldu. Birçok misyoner hayatları pahasına kurtarma faaliyetlerine giriştiler ve bunu hem kendi hem de kurtardıkları kadınlarının hayatlarıyla ödediler.
Ermeni Kadınlarının kaçırılması ve İslamlaştırılması 20. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunun Ermenilere gerçekleştirmiş olduğu soykırım siyasetinin kuşkusuz en acılı ve dramatik sayfalarındandı.
Dalida Khakhamyan, Halep yakınlarındaki Rakka köyünde işçi,1920 başları, Mkhitaryanlar Koleksiyonu, Venedik
Begvinner tarafından kaçırılmış Ermeni Kızı, Soykırım Anıları, Beyrut, 1965
Armenian Review, Spring/Summer, 1992, Vol. 45, No. 1-2/177-178, P. 156, Fig. 93
Hayuhi Vardanyan,(sağda oturan) Begvinle zorla evlendirilmiş A. Sç Baronigyan fotoğrafı
Lossnitzgrund/Kotzschenbroda in Sachsen: Armenisches Hilfskomitee e. V., 1928
Armenian Review, Spring/Summer, 1992, Vol. 45, No. 1-2/177-178, P. 156, Fig. 94
Müslümanlaştırılmış ve dövmeler yapılmış Ermeni kadın, Karen Eppe Albümü, 1920-ler, ESME kolleksiyonu
Fırat nehri yakınında kurtarılmış Ermeni Kadınlar, 1919, Ermenistan Milli Arşivi
L. Bilajyan, 17 yaşında, Antepte, Nubaryan Kütüphanesi arşivi. Paris
Dövmeler yapılmış Ermeni kadın Suriye’de, 1920ler, ESME koleksiyonu
Maral Bisnikyan, 20 yaşında, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Melek, 17 yaşında, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Viktorya Delikeşişyan, 18 yaş, Kğılı Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Gurçi, 16 yaşında Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Ovsanna hagopyan, 20 yaşında, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Annik Barukyan, 19 yaşında, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Astghik, 16 yaşında, Urfa’da Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Khatun, 17 yaşında, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Müslümanlaştırılmış ve dönmeler yapılmış Ermeni Kadın, Orient im Bilt, Botstam, 1927
Maryam Chaparyan, 27 yaşında, Maraşta, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Vartuş Khabetyan, 25 yaşında, Kğılı, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Sultan, 14 yaşında, yanişehirde, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Viktoraya, 19 yaş, Adıyaman’da, Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Paris
Müslümanlardan kurtarılmış Ermeni kızlar elerindeki bezdeki yazı “biz yaslı kardeşleriz”
Ermenistan Milli Arşivi
Kurtarılmış Ermeni kızların düğünü, Danimark “Gylling” arşivi
Birleşmiş Milletlerin 7. konferansı, 1926
“Yakın Doğudaki Kadın ve Çocukların Korunması”
Here you can find the story of "THE RESCUE OF DEPORTED WOMEN AND CHILDREN".
Published in REFUGEES by C. A. Macartney
The League of Nations, 1931
Click on download.
Fotoğrak Kaynakları Nubaryan Kütüphanesi arşivi, Karen Eppe Albümü, ESME kolleksiyonu, Milli ermenistan arşivi, Orient İm Bild, Danimark “Gylling” arşivi, Misak Keleshyan