07.03.2025
1995 թ. մարտի 7-ին, ի կատարումն ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի՝ 1994 թ. մայիսի 16-ի «Հայոց ցեղասպանության 80-ամյակին նվիրված միջոցառումների կազմակերպման պետական հանձնաժողով ստեղծելու մասին» հրամանագրի, ՀՀ կառավարության no. 122 որոշմամբ հիմնվում է Հայոց ցեղասպանության թանգարանը: Նրան տրվում է ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի կազմում գործող գիտահետազոտական հիմնարկի կարգավիճակ: Հայոց ցեղասպանության թանգարանի առաջին տնօրեն է նշանակվում ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ Ֆադեյ Սարգսյանի տեղակալ Լավրենտի Բարսեղյանը (1998 թ.-ից պատմական գիտությունների դոկտոր):
Հայոց ցեղասպանության թանգարանի ճարտարապետներն են Սաշուր Քալաշյանն ու Լյուդմիլա Մկրտչյանը, քանդակագործը՝ Ֆերդինանդ Առաքելյանը: Թանգարանի առաջին և երկրորդ ցուցադրությունների և թանգարանի ցուցադրական մակերեսի ձևավորման հեղինակը ճարտարապետ Հայկազ Երվանդի Քոչարն է: Շինարարական աշխատանքներն ընթանում են 2 փուլով: Առաջին փուլի ավարտին՝ 1995 թ. ապրիլի 24-ին՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի ոգեկոչման 80-ամյակին, ՀՀ առաջին Նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կողմից պաշտոնապես բացվում է թանգարանի ժամանակավոր ցուցադրությունը: Հադիսավոր բացմանը մասնակցում է նաև Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին Ա-ն, ով օրհնելով գաղափարն առաջարկողներին, գաղափարակիրներին, իրակացնողներին, բարերարներին, թանգարանին է հանձնում Դեր Զորի անապատից բերված հայ նահատակի հուշային մասունք:
Թանգարանի վերջնական բացումը տեղի է ունենում 1995 թ. սեպտեմբերի 21-ին՝ ՀՀ անկախության տարեդարձի օրը: Այդ օրվանից սկսած Հայոց ցեղասպանության թանգարանն ընդունում է հարյուր հազարավոր այցելուների աշխարհի տարբեր երկրներից:
