16.11.2016


Ամերիկյան «Կարմիր խաչի» ներկայացուցիչները 1896 թվականին Արևմտյան Հայաստանի Արաբկիր քաղաքում ճախարակներ են բաժանում հայ կանանց:

Լուսանկարն արվել է 1896 թ. համիդյան կոտորածներից տուժած հայերին օգնություն ցուցաբերելու նպատակով Օսմանյան կայսրություն ժամանած ամերիկյան «Կարմիր խաչի» արշավախմբի անդամ Էռնեստ Մեյսոնի կողմից: Այն առաջին անգամ տպագրվել է 1896 թ. վերջին Վաշինգգտոնում լույս տեսած՝ Կլարա Բարտոնի հեղինակած «Ամերիկյան «Կարմիր խաչի» նպաստամատույց առաքելությունը Փոքր Ասիա» զեկուցման մեջ:

1896 թ. փետրվարին ամերիկյան «Կարմիր խաչի» հիմնադիր և նախագահ 74-ամյա Կլարա Բարտոնը ժամանեց Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլիս՝ կազմակերպելու և ղեկավարելու 1894-1896 թթ. համիդյան կոտորածներից տուժած հայ բնակչությանը օգնություն ցուցաբերելու աշխատանքները: Չունենալով ափ դուրս •ալու թույլտվություն` տեղ հասնելուն պես Կլարա Բարտոնը կարողացավ համոզել օսմանյան պաշտոնյաներին, որպեսզի թույլատրեն ամերիկյան «Կարմիր խաչի» մարդասիրական առաքելության իրականացումը:

Ամերիկյան «Կարմիր խաչը» չորս արշավախումբ գործուղեց Օսմանյան կայսրություն՝ Միջերկրական ծովից մինչև Սև ծով ընկած տարածքները՝ հասցնելով անհրաժեշտ օգնություն, վերանորոգելով տներ և վերաբնակեցնելով ողջ մնացածներին: Արշավախմբի անդամներն ամերիկացի միսիոներների մասնակցությամբ վեց ամիս շարունակ օգնեցին կոտորածներից փրկվածներին` ապահովելով նրանց սննդամթերքով, դեղորայքով, հագուստով, սերմնահատիկով, գյուղատնտեսական գործիքներով: Սակայն, օսմանյան կառավարության ստեղծած խոչընդոտների պատճառով Կլարա Բարտոնի արշավախումբը վերադարձավ ԱՄՆ:

«Հարյուրավոր մարդիկ մահանում էին. չկար օգնություն, դեղորայք, անհրաժեշտ հմտություն... սնունդը քիչ էր, իսկ բամբակի վերջին մնացորդներն օգտագործվում էին հիվանդների և մեռնող մարդկանց մարմինները ծածկելու համար»:

Կլարա Բարտոն
Ամերիկյան «Կարմիր խաչի» հիմնադիր

Լուսանկարի աղբյուրը` America's Relief Expedition to Asia Minor under the Red Cross, Washington, 1896.