18.09.2023
Այսօր Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում մեկնարկեց «ՀԱՄԱԿԵՆՏՐՈՆԱՑՄԱՆ ՃԱՄԲԱՐՆԵՐԸ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ. ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԴԵՊԻ ՄԱՀ» խորագրով եռօրյա միջազգային գիտաժողովը:
Գիտաժողովին բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ տնօրեն, պ.գ.դ. Հարություն Մարությանը: «Այս թեմայով գիտաժողով հայակական իրականության մեջ առաջին անգամ է իրականացվում: Ցավոք, անցյալում տեղի ունեցած իրադարձությունները այժմ էլ արդիական են և այսօրեական: Այն ինչ կատարվում է ներկայումս Արցախում մեզ հիշեցնում է Հայոց ցեղասպանության տարիներին համակենտրոնացման ճամբարներում հայերին բաժին հասած ճակատագիրը: Սակայն մենք հույս ունենք, որ արցախահայությունը չի արժանանա սեփական հողում ցեղասպանվելու ճակատագրին»,– նշեց նա: Ողջույնի խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, պատմ. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր Ռայմոնդ Գևորգյանը:
Գիտաժողովի բացման արարողությանը հաջորդեց «ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԴԵՊԻ ՄԱՀ․ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԹԵՄԱՆ ԿԵՐՊԱՐՎԵՍՏՈՒՄ» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության հանդիսավոր բացումը, որին ներկա էին Հայաստանի նկարիչների միության նախագահ Սուրեն Սաֆարյանը, ցուցադրության կազմակերպման խորհրդատու, ՀԳՊԱ դիզայնի և դեկորատիվ կիրառական արվեստի ֆակուլտետի գծանկարչության ամբիոնի վարիչ, դոցենտ, արվեստագիտության թեկնածու Վահե Գասպարյանը, հայտնի նկարիչներ և այլք:
Արևմտյան Հայաստանում և Օսմանյան կայսրության այլ վայրերում հայերի դեմ շարունակական հալածանքները, համիդյան կոտորածները, Հայոց ցեղասպանությունն ու դրա ծանր հետևանքներն ամրացան հայ ժողովրդի հավաքական և պատմական հիշողության մեջ: Այս ամենը խոր ապրումների և մտորումների պատճառ դարձան՝ իրենց արտահայտությունը գտնելով նաև արվեստում (կերպարվեստ, մոնումենտալ արվեստ, երաժշտություն, թատրոն, կինո ևն):
Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած և աշխարհով մեկ սփռված հայերից ու նրանց ժառանգներից շատերը դարձան վրձնի վարպետներ՝ բազմաթիվ արժեքավոր գործեր նվիրելով Մեծ եղեռնի թեմային: Համազգային ցավի գույներն արտացոլվեցին հայ ականավոր այնպիսի գեղանկարիչների գործերում, ինչպիսիք են Գևորգ Բաշինջաղյանը, Փանոս Թերլեմեզյանը, Եղիշե Թադևոսյանը, Մարտիրոս Սարյանը, Վանո Խոջաբեկյանը, Սարգիս Խաչատուրյանը, Արշակ Ֆեթվաջյանը, Էդգար Շահինը, Երվանդ Քոչարը, Հակոբ Կոջոյանը, Լևոն Թյույունջյանը, Հարություն Կալենցը, Արշիլ Գորկին (Ոստանիկ Ադոյան), Գառզուն (Գառնիկ Զուլումյան), Ժանսեմը (Հովհաննես Սեմերջյան), Փափազը (Հակոբ Փափազյան), Մինաս Ավետիսյանը, Հակոբ Հակոբյանը, Գրիգոր Խանջյանը, Սարգիս Մուրադյանը, Սուրեն Սաֆարյանը, Գայանե Խաչատուրյանը և տասնյակ այլ գեղանկարիչներ:
Այս ցուցահանդեսում ներկայացված են Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի հավաքածուում պահվող ինչպես աշխարհահռչակ, այնպես էլ համեմատաբար քիչ հայտնի նկարիչների գործեր: Ընտրվել են ցեղասպանության միայն մեկ դրվագը՝ հայերի բռնի տեղահանության ընթացքն ու հետևանքները ներկայացնող հայ և օտարազգի գեղանկարիչների գործերը: Ցուցադրված են հունգարացի գեղանկարիչ Գեռո Դադայի, ռուս Կոնստանտին Իստոմինի, ֆրանսիացի Ժան-Լուի Ֆորանի, ֆրանսահայ մեծանուն նկարիչ Ժանսեմի
(Հովհաննես Սեմերջյան), ստամբուլահայ Ասիլվայի (Սիլվա Առաքելյան), լիբանանահայեր Րաֆֆի Թոքատլյանի և Ռաֆֆի Ետալեանի, բելգիահայ Սամվել Ասլանյանի, ֆրանսահայ Ժան-Պիեռ (Հարություն-Պետրոս) Սեֆերյանի, ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ Սուրեն Սաֆարյանի և այլ արվեստագետների գործեր: Ընդհանուր առմամբ ցուցահանդեսում ներկայացված է 26 արվեստագետի 33 գործ, որից 19-ը գեղանկարներ են, 14-ը՝ գրաֆիկական աշխատանքներ:
Միջազգային գիտաժողովն ու ժամանակավոր ցուցադրությունն իրականացվում են Ամերիկայի Հայ Ավետարանչական Ընկերակցության և ՀՀ ԿԳՄՍՆ Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի ֆինանսական աջակցությամբ:
Ցուցադրությունը գործելու է մինչև 2024 թ. ապրիլի 20-ը:
