Թուրքական կառավարության կողմից ծրագրված և իրականացված ցեղասպանության զոհ դարձան նաև տասնյակ հազարավոր հայ երեխաներ: Նրանք, ովքեր կարողացան կենդանի մնալ, դարձան ծնողական գուրգուրանքից զրկված որբեր, որոնց մի մասը, կտրվելով իր միջավայրից, կորցրեց հայի ինքնությունը: Բռնի թրքացման ու իսլամացման նպատակին ծառայեցին նաև հատուկ այդ նպատակով թուրքական կառավարության կողմից ստեղծված որբանոցները:
Ցեղասպանությունից հետո հայկական և միջազգային բազմաթիվ կազմակերպություններ և անհատ բարերարներ տարաբնույթ նախաձեռնություններով փորձեցին փրկել հայության բեկորները: Սկիզբ առավ մարդկության հումանիտար պատմության մեջ աննախադեպ մի փրկարար առաքելություն, որի նպատակն էր փրկել ու փրկագնել բռնի թրքացված և իսլամացված հազարավոր հայ երեխաների ու կանանց: Այդ առաքելության առաջին դիրքերում էր «Ամերիկյան մերձավորարևելյան նպաստամատույց կազմակերպությունը», որը ստեղծվել էր դեռևս 1915թ.:
Ստորև ներկայացվող թվով 17 լուսանկարները վերջերս ՀՑԹԻ ջանքերով հայտաբերվեցին երևանաբնակ ընտանիքներից մեկում: Այն ներկայացնում է Մերձավորարևելյան նպաստամատույցի որբախնամ գործունեությունը Ալեքսանդրապոլում, (ներկայիս` Գյումրի), Պաղեստինում և Լիբանանում:
Այս լուսանկարները, հիրավի, իրենց արժանի տեղն ունեն համաշխարհային հումանիտար պատմության տարեգրության մեջ:
